U Apostoła Narodów w Grecji

28.VI.2008 r. rozpoczął się rok jubileuszowy poświęcony św. Pawłowi.

Pielgrzymkę rozpoczęliśmy Mszą św. w kościele św. Ap. Piotra i Pawła w Skoczowie i wraz z opiekunami duchowymi Apostolstwa Dobrej Śmierci wyruszyliśmy do miejsc naznaczonych działalnością Świętego Pawła Apostoła w Grecji, aby świętować dwutysiąclecie urodzin tego gorliwego chrześcijanina. Święty przyszedł na świat między 7 a 10 rokiem po narodzinach Chrystusa. 28 czerwca 2008r. rozpoczął się specjalny rok jubileuszowy poświęcony św. Pawłowi. Centrum obchodów “Roku Św. Pawła” jest przede wszystkim Rzym, gdzie ma miejsce wiele wydarzeń liturgicznych, kulturalnych i ekumenicznych. Chociaż nasza trasa nie przebiegała przez Rzym, atmosferę świętowania czuliśmy w swoich sercach we wszystkich miejscach w Grecji związanych z “Księciem Apostołów”, który wniósł wyjątkowe zasługi dla Kościoła.

Grecja - kolebka zachodniej cywilizacji

Grecja, kraj położony na krańcach półwyspu Bałkańskiego, prawie 1/5 jej powierzchni przypada na wyspy, których liczba wynosi prawie 3000, bardziej nam znane to: Kreta i Rodos.

Górzyste, skaliste ukształtowanie terenu, przejrzyste i ciepłe wody mórz, okalających ze wszystkich stron półwysep, gorące słońce, ciekawe zabytki sztuki starożytnej i bogate w dzieła sztuki sakralnej kościoły, upewniły nas, że kraj ten jest idealnym miejscem dla pielgrzymów, turystów jak i dla szukających odpoczynku.

Grecja uznana jest za kolebkę zachodniej cywilizacji, za miejsce narodzin demokracji, filozofii, sportów, polityki, religii i dramaturgii. Nawiedzając wiele miast i miejsc naznaczonych nauką Pawła o Chrystusie Ukrzyżowanym i Zmartwychwstałym, poznawaliśmy grecką historię, kulturę, muzykę i religię, która odgrywała i do dziś odgrywa ważną rolę. Wszystko to zaowocowało w nas wielką fascynacją do tego kraju, a nade wszystko do nauki i Listów św. Pawła Apostoła Narodów.

 Miejsca związane z misją apostolską św. Pawła i inne

Zwiedzanie Grecji rozpoczęliśmy od nawiedzenia starożytnego miasta - Filippi, zatopionego w słońcu, leżącego na wsch. wybrzeżu Macedonii. Było ono nam już wcześniej znane z Listu św. Pawła do Filipian. Św. Paweł w 49 i 50 r. po Chrystusie w czasie II podróży misyjnej przybył do Filippi. Tu z Jego rąk chrzest przyjęła Lidia i cały jej dom. Jest to pierwsze zanotowane przez ewangelistów nawrócenie w Europie. Lidia jak i jej dom – w którym zamieszkali na czas głoszenia Ewangelii: Paweł, Tymoteusz i Sylas, stał się centrum życia chrześcijańskiego i ośrodkiem powstającego w Filippi Kościoła lokalnego, pierwszego w Europie Kościoła chrześcijańskiego.

Do dzisiaj zachowały się: fragmenty agory (tu św. Paweł głosił Ewangelię) i rzymskiego placu “forum Romanum” , amfiteatr, palestry, ruiny świątyń pogańskich i dwóch bazylik z V i VI w., jedna z nich im. św. Pawła.

Wrażenie na nas robiło zabytkowe miasto portowe wsch. Macedonii Kawala (wcześniejsza nazwa Napoli) usytuowane naprzeciwko wyspy Thassos.

Apostoł Paweł dotarł do Kawali podczas I podróży do Europy. Do dziś zachował się kościół katolicki św. Pawła z pięknymi na ścianach malowidłami świętych z charakterystycznym malowidłem Pana Jezusa zwanego Pankreatorem w tłum. Władca Wszechświata, Sędzia.

Symbolem miasta jest stary akwedukt, godna uwagi jest prawosławna katedra grecka i wenecki Zamek na wzgórzu Pahagia.

Zadziwiało nas swym pięknem i historią miasto Tesaloniki stolica Macedonii.

W czasie II podróży misyjnej Paweł przybył do Tesalonik. Spośród Żydów i mieszkańców miasta wyłoniła się pierwsza wspólnota chrześcijańska w Tesalonikach. Paweł Apostoł później pisywał do niej listy z Koryntu.

W Tesalonikach pozostało niewiele starożytnych pamiątek z czasów Pawła, są to jedynie fragmenty słynnej kamiennej drogi handlowej – Via Egnatia pod łukiem tryumfalnym Galeriusza z przełomu III i IV w. po Chr. i starożytne mury miejskie. Pobyt Pawła w Tesalonikach upamiętnia XX wieczna kaplica prawosławna. Na przedmieściach miasta są dwa nowe kościoły wzniesione ku czci św. Pawła. W mieście widoczne są odbudowane liczne starożytne kościoły w większości prawosławne, co świadczy o żywotności religijnej mieszkańców Tesalonik.

Według lokalnej tradycji, na ruinach synagogi z czasów Pawłowych w V w. został zbudowany kościół św. Demetriusza (największy kościół prawosławny w całej Grecji), a w obecnej formie z XX w. Św. Demetriusz jest bardzo czczonym patronem miasta.

Zwiedziliśmy również święte skały – Meteora, to niezwykła osobliwość przyrody, gigantyczne bloki skalne (niektóre z nich o wysokości około 600 m npm i ponad 400m.nad miastem Kalambaki, leżącego u stóp rozległych skał). Dumne skały wybijają się z równiny w niebo i ma się wrażenie, że są “zawieszone” jakby między niebem a ziemią. Na wysokich szczytach skał osadzone jest wspaniałe “ państwo” klasztorne wschodniego kościoła prawosławnego, nadal zamieszkane przez mnichów. W bliskości swego Stwórcy, zakonnicy dzień i noc spędzają na modlitwach i kontemplacji, upraszając zbawienie dla świata. Dziś funkcjonuje tu jedynie sześć klasztorów. Zwiedziliśmy jeden z nich, Klasztor Wielkiego Meteora. Podziwialiśmy tu niezliczone ilości cudownych ikon z wizerunkiem Chrystusa, Najświętszej Maryi Panny i świętych, malowidła ścienne oraz relikty muzealne z dawnych wieków. Opuszczaliśmy klasztor umieszczony na świętej skale w pokornym uwielbianiu Boga, bo cóż znaczy ludzka egzystencja w nieskończoności jakiej tu dotknęliśmy. W drodze powrotnej z Kalambaki, nawiedziliśmy grotę św. Praksedy, patronki chorych na oczy i niewidomych.

Swoimi pozostałościami po starożytności zadziwiała stolica Grecji - Ateny. Ta ogromna aglomeracja licząca ponad 3,5 mln mieszkańców, urzeka historią, starożytnymi zabytkami i widokiem na Ateny ze skały Akropolis wraz z ruinami Parnteonu i całym otoczeniem archeologicznym. Również w Atenach Paweł prowadził swoją działalność Apostolską. Jak czytamy w Dz.17, 22 Paweł stanął na ateńskim Areopagu, skąd rozciąga się widok na grecką Agorę, Forum Rzymskie i Akropol. Pawłowe przesłanie z mowy na Aropagu o Bogu ” w którym żyjemy, poruszamy się i jesteśmy z jednego rodu Bożego “ (Dz 17, 28), odczytał nam ks. Antoni. Jakże i dziś to wezwanie do chrześcijan jest aktualne. Mowa św.Pawła jest utrwalona na Agorze na specjalnej tablicy. Paweł nie odniósł jednak w Atenach spodziewanych rezultatów. Przez kilka wieków miasto ulegało urokom greckiej kultury i pogańskiej religii. Dopiero na początku VI w. świątynie pogańskie zaczęły służyć kultowi miejscowych chrześcijan, zaś za czasów cesarza Justyniana- IX w., Parnteon stał się katedrą Aten ku czci Matki Bożej. Olbrzymia świątynia Asklepiosa, leżąca pod Akropolem, przemieniona została na kościół ku czci św. Kosmy i Damiana; biblioteka Hadriana – na trójnawową bazylikę chrześcijańską – Matki Bożej Większej, a świątynia Hefajstosa na kościół św. Jerzego. Do czasu zdobycia Aten przez Turków i wprowadzenia nowej religii islamu, kościoły chrześcijańskie tętniły życiem. Po uzyskaniu niepodległości przez Greków – XIX w., katolicy i prawosławni wybudowali ku czci patrona miasta – św. Dionizego Areopagity – kościoły katedralne.

Obecnie chrześcijanie, także czczą św. Pawła w Atenach w nowo wybudowanych kościołach pod jego wezwaniem.

Z Aten wyruszyliśmy promem na Kretę - wyspę na Morzu Śródziemnym. Piękną pogodą przywitało nas prastare centrum minojskiego świata – Iraklion (największe miasto na Krecie). Tuż przy dużym porcie w kościele katolickim św. Jana Chrzciciela mieliśmy Mszę świętą. Posługę kapłańską sprawują tutaj dwaj polscy księża. Na Krecie są tylko dwa kościoły katolickie i kaplice filialne, gdyż prawie wszyscy Kreteńczycy to wyznawcy prawosławia. Przy placu z fontanną Morosini zwiedziliśmy najstarszy wenecki kościół św. Marka z 1239r. Obecnie urządzono w nim salę koncertową i wystawienniczą. W Iraklionie jedyną pamiątką przypominającą współpracę Pawła Apostoła z uczniem Tymoteuszem jest kościół pod jego wezwaniem. Do 1923r. pełnił funkcję meczetu. Przechowuje się tu czaszkę św. Tymoteusza – ucznia apostoła Pawła i pierwszego biskupa Krety. Zarówno w Iraklionie, Rethimnonie jak i Chani zachwycały nas malownicze porty, pałace weneckiej arystokracji, stare uliczki, bizantyjskie kościoły, zdobione średniowiecznymi freskami, meczety, muzea, kolorowe pasaże handlowe, targowiska, tawerny, kawiarnie i wielobarwny tłum. Wszystko to sprawia, że panuje tu niezwykle orientalna atmosfera. W Chani na uwagę zasługuje minaret dobudowany do kościoła św. Mikołaja. Kościół służy obecnie wyznawcom prawosławia.

Chociaż kończył się już wrzesień, to słoneczna pogoda pozwoliła nam na zażywanie kąpieli w ciepłych wodach Morza Śródziemnego.

Po trzech dniach pobytu na Krecie wróciliśmy do portu Pireus, aby udać się na półwysep Peloponez do części starożytnej miasta Korynt. Na korynckiej Agorze zachowały się ruiny świątyni Apollina (ok.540 p.n.e) oraz budowle pochodzące z okresu rzymskiego: agora z propylejami (Iw.), portykami, pomieszczeniami handlowymi, ołtarzem, mównicą (II w.), fontanną Ejrene. Na wzgórzu Akrokoryntu znajdują się jeszcze pozostałości słynnej świątyni bogini Afrodyty, Afrodyty związanej ze słynnymi “córami Koryntu”.

Święty Paweł przywędrował z Aten do Koryntu około 51 r. i prowadził tu burzliwą działalność ewangelizacyjną (2 Listy do Koryntian). Założył tu jedną z pierwszych gmin chrześcijańskich. Korynt nawiedził jeszcze parokrotnie w czasie III podroży misyjnej. W Starym Koryncie nie ma żadnego kościoła upamiętniającego jego działalność apostolską, jedynie w Nowym Koryncie jest zbudowana w 1934 roku, w kształcie krzyża katedra prawosławna.

Ważną rolę, zwłaszcza komunikacyjną jak i turystyczną odgrywa Kanał Koryncki, łączący Zatokę Sarońską z Zatoką Koryncką. Długość kanału wynosi 6,3 km , szerokość od 21-24 m., wysokość wynosi około 80 m, zaś głębokość 7m.

Na Peloponezie poznaliśmy miasto Olimpia, w starożytności najsławniejsze miejsce kultu Zeusa. Na ogromnym areale zwanym “świętym gajem” znajdowało się sanktuarium poświęcone Zeusowi i wiele obiektów sportowych: stadion, hipodrom, gimnazjon z palestrą, łaźnie oraz liczne skarbce. Wokół sanktuarium co 4 lata odbywały się panhelleńskie igrzyska, zwane od tego miejsca olimpijskimi. Obecnie płomień olimpijski z tego miejsca jest przenoszony przez olimpijską sztafetę do miejsca rozgrywania igrzysk w danym roku. To piękne i wyjątkowe stanowisko archeologiczne w Olimpii jest wpisane na Listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Pielgrzymka w Grecji kończyła się w mieście Patras, leżącym nad Zatoką Koryncką.

Za czasów Nerona Andrzej Apostoł głosił tu naukę Chrystusa, za co życie apostolskie zakończył śmiercią męczeńską przez ukrzyżowanie na krzyżu w kształcie litery X. W miejscu jego śmierci w Patras w Achai w 1970roku została wybudowana okazała bazylika św. Andrzeja. W pięknej bazylice znajdują się relikwie świętego, a także relikwie krzyża, na którym umarł Andrzej Apostoł.

Komfortowym promem przez spokojny Adriatyk dopłynęliśmy do portu w mieście Ankona we Włoszech, a dalej przez Austrię, Czechy dotarliśmy do Skoczowa.

Wdzięczni Bogu i Apostołowi Narodów

Wyrażamy wdzięczność Bogu, który sprawił w swej Opatrzności, że przecięły się drogi naszego życia we wspólnym pielgrzymowaniu, wspólnym duchowym rozwoju, wspólnym czerpaniu z łask duchowych “ w drodze” do zjednoczenia z Nim. Wyrażamy również wdzięczność Apostołowi Narodów - św. Pawłowi, Misjonarzowi czasów Apostolskich, za duchowe towarzyszenie nam w tej przepięknej podróży. Dziękujemy naszym kapłanom: ks. prałatowi Alojzemu Zubrowi moderatorowi diecezjalnemu ADŚ i ks. Antoniemu Zebrowskiemu dyrektorowi krajowemu ADŚ, za codzienne Msze św. odprawiane za nasze rodziny, za nas pielgrzymów i zmarłych z naszych rodzin oraz za tworzenie atmosfery radości i Chrystusowego pokoju. Nabytym bogactwem swego ducha będziemy się dzielić z innymi ludźmi.

Lidia Wajdzik - ADŚ

zob. foto galeria